Muzyka Centrum / KAMERATA KRAKOWSKA '97  |
naciśnij |
Muzyka Centrum / KAMERATA KRAKOWSKA '97 |
naciśnij |
Płyta niniejsza jest częścią wieloletniej współpracy pomiędzy Stowarzyszeniem Artystycznym "Muzyka Centrum" i orkiestrą kameralną "Kamerata Krakowska" . Prezentowane na niej utwory młodszego pokolenia z Polski i Badenii-Wirtembergii odzwierciedlają różnorodność estetyczną charakterystyczną dla muzyki współczesnej ostatnich lat, a także podkreślają różnice stylistyczne twórczości kompozytorów związanych z krajami o odmiennych tradycjach muzycznych.
Stowarzyszenie Artystyczne "Muzyka Centrum" jest stowarzyszeniem wykonawców muzyki współczesnej. Działa organizując koncerty, w ramach których są prezentowane wszelkie style i osiągnięcia muzyki współczesnej. Muzyka Centrum powstała w czerwcu 1977. Zrzesza 25 wybitnych solistów-instrumentalistów. Do końca 1996 r. zorganizowała ok. 450 koncertów prezentując około 400 prawykonań światowych i polskich. Od 1991 r. jest członkiem Europejskiej Konferencji Promotorów Muzyki Współczesnej. Muzyka Centrum organizuje festiwale (Festiwal Audio Art) i projekty edukacyjne (Międzynarodowe Warsztaty Muzyki Współczesnej Kraków/Stuttgart).
"Kamerata Krakowska" została założona w 1989 r. przez dyrygenta Matthiasa Hermanna ze Stuttgartu oraz muzyków różnych orkiestr krakowskich. Obecnie grają w niej głównie człónkowie orkiestry Filharmonii Krakowskiej. Szczególnie duże znaczenie dla zespołu ma wykonywanie współczesnej muzyki polskiej w Niemczech i niemieckiej w Polsce. Oprócz światowych prawykonań kompozytorów polskich "Kamerata Krakowska" ma na swoim koncie liczne polskie prawykonania ważnych utworów awangardy europejskiej (m.in. kompozycje Helmuta Lachenmanna, Luciano Berio, Luigi Nono, György Ligetiego oraz Antona Weberna). Zespół występuje regularnie w Polsce i w Niemczech, gościł na wielu festiwalach europejskich. "Kamerata Krakowska" finansowana jest przez fundację "Förderverein Kamerata Krakowska e.V.", z siedzibą w Ludwigsburgu.
MANUEL HIDALGO
urodził się w 1956 r. w Antequera/Andaluzja.
Jego pierwszym nauczycielem kompozycji i teorii muzyki był Juan-Alfonso Garcia - organista katedry w Grenadzie. Od 1976 r. studiował kompozycję u Hansa-Ulricha Lehmanna w konserwatorium w Zurychu. W latach 1979 -1984 odbył studia kompozycji u Helmuta Lachenmanna, najpierw w Hanowerze, potem w Stuttgarcie. Działa w Stuttgarcie jako niezależny kompozytor.
EINFACHE MUSIK (Muzyka Prosta) Manuela Hidalgo zadedykowana została orkiestrze smyczkowej szkoły muzycznej w Singen i jej dyrektorowi Andreasowi Schmidowi. Jest kompozycją pisaną z myślą o możliwościach orkiestry młodzieżowej. Wbrew tytułowi utwór wcale nie jest prosty. Wyraśna klarowność struktur interwałowych (dominują w nim kwinty, kwarty, oktawy), którą można zauważyć w wielu utworach Manuela Hidalgo, świadczy o tendencji kompozytora do jasnego przedstawiania podstawowych cech materiału muzycznego.
W "Einfache Musik" Hidalgo świadomie stosuje różnorodne techniki wykonawcze w dotychczas nie stosowanych proporcjach. Występuje tu dużo fragmentów granych pizzicato, wiele wybrzmiewających flażoletów oraz pasaży granych col legno. Instrumenty smyczkowe traktowane są w sposób perkusyjny; obok tradycyjnego tenuto, na plan pierwszy wysuwają się techniki kojarzone raczej z grą na gitarze. Poprzez muzykę, w której elementarne kategorie brzmieniowe stanowią podstawę utworu muzycznego, Hidalgo będąc w opozycji wobec tradycji tworzy nowe sposoby percepcji.
JOANNA STĘPALSKA
urodziła się w 1967 r. w Krakowie.
W latach 1990-1993 studiowała flet (prof. B. wiątek-Żelazny), kompozycję (prof. B.Schaeffer), muzykę elektroniczną (prof. J.Patkowski) i muzykę komputerową (M.Chołoniewski) w krakowskiej Akademii Muzycznej. W latach 1993-1994 studiowała kompozycję (prof. J.Fritsch) i muzykę komputerową (prof. K.Barlow) w Hochschule für Musik w Kolonii, a następnie odbyła roczny kurs sonologii w Royal Conservatory w Hadze. Występowała jako solistka w zespołach kameralnych (m.in z krakowskim St. Art. "Muzyka Centrum"). Uczestniczyła w wielu kursach i warsztatach muzyki współczesnej (m.in. w Warszawie, Krakowie, Schwazu, Darmstadzie, Madrycie). Jej utwory były wykonywane wielokrotnie w Polsce i za granicą (m.in. w Austrii, Niemczech, Holandii, Słowacji).
PRANAYAMA na sopran, obój/rożek angielski i komputer
Podczas Letnich Kursów Kompozytorskich w Kazimierzu Dolnym w 1992 roku uczestniczyłam w seminariach poświęconych muzyce hinduskiej prowadzonych przez Bhaskara Chandavarkara z Puny (Indie). W ciągu kilku wieczorów dowiedziałam się wiele na temat filozofii, religii i kultury Indii, a szczególną pomocą stała się książka "Joga" B.K.S. Izengara. Po kilku miesiącach narodził się pomysł odzwierciedelnia indyjskiej filozofii życia, zobrazowania poprzez muzykę tego, co przynosi radość, zadowolenie, uspokojenie, relaks. Tak powstała Pranayama. Tytuł to 4 stopień Jogi na drodze poszukiwania Ducha, oznaczający rytmiczną kontrolę oddechu. Poprzez kontrolę oddechu kontrolowany jest umysł ludzki - gdy oddech i umysł zostaną wchłonięte, powstaje radość. W utworze użytych zostało wiele słów indyjskich: tat tvam asi (ty jesteś tym), kasmai mam dasvasi (komu mnie oddasz), sam (on, nim), aham (jestem, jest mną), aum (wszystko), bhaya (lęk), jivan (życie), moha (złudzenie), mudita (radość), prana (oddech, życie, energia) /prana-vayu?, prasvasa (wydech), surya (słońce), svasa (wdech), tejas (blask, wspaniałość), utkata (potężny, dziki), vayu (wiatr, wiatry), vitasti (przestrzeń). 16-odcinkowa forma utworu została zrealizowana przy użyciu komputera Atari ST, programu "M" oraz syntezatora Roland D110.
Joanna Stępalska
MATTHIAS HERMANN
urodził się w 1960r. w Ludwigsburgu (RFN). Studiował teorię, germanistykę i dyrygenturę. Uczeń Helmuta Lachenmanna. Od 1987 r. asystent, od 1991 r. profesor teorii i kompozycji w Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst Stuttgart. Od 1992 r. prowadzi wykłady i zajęcia w AM w Warszawie, Poznaniu, Łodzi i w Krakowie oraz w Konserwatorium im.Czajkowskiego w Moskwie. Założyciel i dyrektor artystyczny orkiestry kameralnej Kamerata Krakowska, specjalizującej się w muzyce współczesnej (od 1990r.). Współzałożyciel i dyrektor (wraz z Markiem Chołoniewskim) Międzynarodowych Warsztatów Muzyki Współczesnej Kraków-Stuttgart (od 1993 r.) Dyrektor (wraz z Hansem-Peterem Jahnem) Internationales Musiktheater-Labor Stuttgart (1994r.). Kompozytor, dyrygent, autor audycji radiowych (SDR Stuttgart).
ZBLIŻENIA powstały w 1991r. dla orkiestry utworzonej ze studentów zaprzyjażnionych ze sobą od 1990 roku Akademii Muzycznych z Łodzi i Stuttgartu. Jednym z najważniejszych wydarzeń w historii partnerstwa obu uczelni była sesja, która odbyła się w Międzynarodowym Centrum Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu w paśdzierniku 1991r. Spotkało się na niej 20 studentów obu uczelni. Zbliżenia bazują na ścisłych obliczeniach postserialnych. W sferze brzmieniowej opierają się przede wszystkim na szmerach. Utwór rozwija się bardzo subtelnie w procesie zbliżania się do coraz bardziej rozpoznawalnych struktur muzycznych, które w końcowej fazie utworu zanikają. Punktualistyczna faktura utworu wykorzystuje związki, które w bardziej gęstych strukturach nie byłyby zauważalne. Zbliżenia to utwór subtelnych kontynuacji oraz wieloznacznych perspektyw potencjalnych związków brzmieniowych i strukturalnych
Matthias Hermann
MAREK CHOŁONIEWSKI
urodził się w 1953 r. w Krakowie.
Ukończył studia gry na organach (L. Werner), teorii muzyki i kompozycji (B.Schaeffer) w krakowskiej Akademii Muzycznej. Od 1976 r. pracuje w Studio Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie (obecnie jako adiunkt kompozycji). W 1977 r. założył Stowarzyszenie Artystyczne "Muzyka Centrum", prowadzące głównie działalność koncertową. W 1986 r. wraz z K.Knittlem i P.Bikontem założył zespół "Pociąg Towarowy". Jest założycielem Studia MCH oraz współzałożycielem Studia Ch&K (wspólnie z K. Knittlem). Jest autorem szeregu komputerowych kompozycji audiowizualnych. Od 1987 r. organizuje serię koncertów "Audio Art". Od 1990 r. koncertuje, prowadzi kursy i wykłady z muzyki komputerowej w wielu krajach Europy, USA i Kanadzie. Jest autorem kompozycji instrumentalnych, elektroakustycznych i audiowizualnych, a także muzyki dla teatru, filmu, radia i TV. W koncertach muzyki współczesnej występuje głównie jako wykonawca "live computer music". Jest inicjatorem i dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Audio Art oraz Międzynarodowych Warsztatów Muzyki Współczesnej Kraków/Stuttgart (wspólnie z Matthiasem Hermannem), a także dyrektorem artystycznym Internationale Akademie für Neue Komposition w Schwaz (Austria).
"RIVER DART" to ostatni wiersz austriackiej poetki Ingeborg Teuffenbach
(1914-1992), który napisała w maju 1992 r. specjalnie dla swojego syna Fritjofa Capry, fizyka, profesora kalifornijskiego Berkley University (autora znanych w Polsce książek popularno-naukowych).
River Dart na głosy i komputer skomponowałem na zamówienie stowarzyszenia Avantgarde ze Schwazu w 1995 roku. Prawykonanie utworu odbyło się na koncercie otwierającym 3. Internationale Akademie für Neue Komposition w Schwazu (Tyrol) 31 sierpnia 1995 roku. Wykonwacami byli Olga Szwajgier i Marek Chołoniewski. Kompozycja inspirowana wierszem I.Teuffenbach utrzymana jest w konwencji "ambient". Warstwa muzyczna odwołuje się do holistycznej filozofii Fritjofa Capry, szczególnie do niektórych jej elementów zawartych w jego dwóch publikacjach: Tao of Physics i The Turning Point.
W utworze zastosowałem kilka oryginalnych rozwiązań istotnych dla formy całego utworu. Harmonia opiera się na skalach mikrotonalnych (nałożenie skali ćwierćtonowej na struktury glissandowe). Wykonanie odbywa się poprzez system ATT (konstrukcji mojego autorstwa z 1989 r.); uderzenia batuty (pałeczki do ryżu) w określone miejsca partytury graficznej generują kolejne fragmenty muzyki utrwalonej w pamięci komputera. Struktury przeważnie mają charakter ciągły czasowo i w trakcie nabrzmiewania i wybrzmiewania poddawane są transformacji "na żywo" poprzez ciągły ruch batuty nad pulpitem z partyturą. Ruch ten zamieniany jest poprzez interaktywny system optyczny na glissandowe zmiany wysokości oryginalnych struktur dświękowych. Tekst wiersza, wypowiadany niesłyszalnym dla publiczności (lecz wyrazistym wizualnie) szeptem, poddawany jest transformacjom czasowym (opóśnienia) i transpozycji, a następnie zostaje zmieszany z komputerową warstwą dświękową; w ten sposób staje się słyszalny dopiero po pewnym czasie i to w formie delikatnie przetworzonej. Przestrzeń i metafizyka to dwa podstawowe elementy wypełniające formę tego utworu.
Kompozycja istnieje również w wersji poszerzonej o grupę instrumentów smyczkowych prowadzonych przez dyrygenta reagującego z niewielkim opóśnieniem na ruch batuty - pałeczki do ryżu. Rezultatem tego zabiegu jest naturalne opóśnienie instrumentów smyczkowych w stosunku do instrumentów komputerowych (instrumenty komputerowe reagują natychmiast na ruch i uderzenia pałeczki, smyczki zaś otrzymują sygnały od dyrygenta z pewnym opóśnieniem). Rozsynchronizowanie obu grup instrumentalnych jest świadomym zabiegiem kompozycyjnym. Efekt ten zbliżony jest to procesu transformacji głosu, zarówno w sferze dświękowej jak i wizualnej. To co widzimy nie zawsze jest tym co słyszymy(!) (WhatYouSeeIsNotAlwaysWhatYouGet) - WYSINAWYG (!?!)
Marek Choloniewski
AXEL RUOFF
urodził się w 1957 r. w Stuttgarcie. W latach 1975-79 r. studiował kompozycję, teorię muzyki i fortepian w Stuttgartcie, w Kassel oraz w Helsinkach. Jego profesorami byli m.in. Milko Kelemen, Rolf Hempel i Erhard Karkoschka. Od 1983 do 1985 r. wykładał teorię w Akademii Muzycznej w Trossingen. W latach 1985-87 był stypendystą japońskiego Ministerstwa Kultury na tamtejszej National University of Fine Arts and Music Tokyo; poza tym wykładał kompozycję i teorię muzyki na Morioka-University.
Od 1992 r. prowadzi zajęcia z czytania partytur w Staatliche Hochschule für Musik und Darstellende Kunst Stuttgart. Za swoje kompozycje otrzymał wiele nagród i wyróżnień.
EINE UNAUSSPRACHLICHE LEERE... (pustka niewypowiedziana)
Zasugerowaną w tytule niewypowiedzianą pustkę potwierdza partytura pozbawiona nieomal zupełnie gestów muzycznych. Utwór utrzymany w najniższej skali dynamicznej, pełen jest zniekształconych i stłumionych brzmień. Materiał dświękowy składa się z cząstkowych pozostałości fraz muzycznych, które w swej istocie uniemożliwiają tworzenie jakiegokolwiek rozwoju.
Axel Ruoff
KRZYSZTOF KNITTEL
urodził się w. 1947 r. w Warszawie. Studiował reżyserię dświęku oraz kompozycję (u T. Bairda, A. Dobrowolskiego i W. Kotońskiego) w Akademii Muzycznej w Warszawie, a także muzykę komputerową u L. Hillera na Nowojorskim Uniwersytecie Stanowym w Buffalo (USA). Od 1973 r. współpracuje ze Studiem Eksperymentalnym PR w Warszawie. Jest współzałożycielem grup muzyki intuicyjnej i live electronic: Grupy Kompozytorskiej KEW (1973-76), Cytula Tyfun da Bamba Orkiester, Light from Poland (1985-87) oraz zespołów nowofalowych "Go-Go Boys" i "Pociąg Towarowy". W 1978 r. współpracował z The Center of the Creative and Performing Arts w Buffalo. W 1985 r. otrzymał nagrodę muzyczną Solidarności. W 1988 r. wspólnie z Markiem Chołoniewskim założył Studio Ch&K koncertujące w Europie, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Komponuje utwory dla zespołów kameralnych, utwory na instrumenty solo, muzykę elektroniczną i komputerową, muzykę dla teatru, filmu i telewizji. W latach 1989-92 był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Od 1990 r. organizował koncerty nowej muzyki w Centrum Sztuki Współczesnej w sali Laboratorium Zamku Ujazdowskiego. Od 1994 r. jest wiceprezesem Związku Kompozytorów Polskich. Od 1995 r. przewodniczy Radzie Programowej Festiwalu Warszawska Jesień.
HOMAGE TO CHARLES IVES został napisany w okresie od listopada 1991 do stycznia 1992 r. na zamówienie amerykańskiego zespołu Relâche z Filadelfii. Prawykonany został podczas koncertu zespołu w Lincoln Center w Nowym Jorku 25 kwietnia 1992 r. Kompozycja została napisana przy pomocy programu Cubase (Steinberg).
aby posłuchać fragmentu utworu